Laatst was ik op Vlieland met mijn vader. Door de extreme regenval lagen de paddenstoelen zielig op de grond. Sommigen waren zo zacht geworden door het vocht dat het wel kaasfondue leek op het mos. Sommigen waren omgewaaid of hadden gaten, kapot geregend en omgevallen door het extreme weer. En inderdaad, ‘Het regent meer dan normaal’, hoorden we eilandbewoners zeggen.

Klimaatverandering. Het is zó merkbaar. Overal. De zeespiegel stijgt, onze zomers worden steeds heter (afgelopen zomer 40 graden) en regen en wind worden extremer door de opwarming van de aarde. Stront aan de knikker als je kijkt naar de gevolgen en met alleen afval scheiden komen we er niet.

De opwarming van de aarde, hoe komt dat?

De aarde warmt op omdat we jaarlijks 41 miljard ton CO2 (koolstofdioxide) en andere broeikasgassen (o.a. methaan, lachgas) in de atmosfeer (dampkring) dumpen. Deze gassen houden warmte vast en daardoor warmt onze aarde op.

Klimaatverandering tegengaan betekent dus stoppen met het uitstoten van broeikasgassen en de biodiversiteit vergroten zodat er meer CO2 uit de lucht wordt gehaald.

Wat kunnen wij doen om onze ecologische voetafdruk te verkleinen? Net als bedrijven en overheden heeft ook de burger een verantwoordelijkheid. We leven allemaal op deze planeet. We are all in this together.

De 3 beste boeken die ik heb gelezen over duurzaamheid: ‘Drawdown' van Paul Hawken, ‘De Verborgen Impact' van Babette Porcelijn en ‘Hoe gaan we dit uitleggen' van Jelmer Mommers geven alledrie mogelijkheden om iets te doen tegen klimaatverandering. Ook nam ik de cijfers mee uit ‘De Bosatlas van de duurzaamheid'.

Voor dit artikel heb ik alles samengevoegd en de meest effectieve manieren geselecteerd. Zo kun jij het beste je ecologische voetafdruk verkleinen.

1. Verduurzaam je huis en kies thuis voor écht groene energie

Jelmer Mommers schrijft in zijn boek: ‘Kies thuis voor echt groene energie’. In de Drawdown top 100 staan ‘Windturbines (wind op land)' op nummer 2, zonneparken op 8 en zonnepanelen op het dak op nummer 10. In ‘De Bosatlas van de duurzaamheid' staat dat alleen nog groene (water, zon, wind) stroom uit Nederland zorgt voor een besparing van 1270 kilo CO2 per huishouden per jaar.

We moeten – ja moeten – zo snel mogelijk uit de verslavende fossiele modus en een overgang maken naar groene en schone energie om klimaatverandering tegen te gaan.

Bij deze de top 7 groene energieleveranciers van Nederland gekozen door de Consumentenbond, Greenpeace, Natuur & Milieu en WISE. Stap vandaag nog over op de voorlopers in de groene energie en maak direct positieve impact.

1. Vandebron (thuis maken wij gebruik van deze leverancier)
2. Pure Energie
3. om | nieuwe energie
4. Energie VanOns
5. Vrijopnaam
6. Powerpeers
7. HVC Energie

Hier vind je meer informatie over de 7 groenste energie leveranciers van Nederland in 2021.

Heb je groene energie thuis? Dan is de tweede stap het verduurzamen van je huis. Wonen staat op nummer 3 in de Verborgen Impact top 10 en isolatie staat op nummer 31 in Drawdown top 100. In ‘De Bosatlas van de duurzaamheid' staat dat spouwmuurisolatie zorgt voor een besparing van 1600 kilo C02 per jaar per eengezinswoning. Dakisolatie zorgt 1500 kilo besparing, raamisolatie voor 800 en vloerisolatie voor 600 kilo. 10 zonnepanelen op het dak zorgen voor 1000 kilo minder CO2 per jaar. Met je huis kun je dus flinke slagen maken die ook nog eens goed zijn voor je portemonnee.

Nog een paar stappen zijn Stand-bygebruik van apparaten voorkomen (130 kilo per jaar), was drogen aan de lijn in plaats van wasdroger (120) en gloei -en halogeenlampen vervangen door ledlampen (90). Ledverlichting (huishoudens) en ledverlichting (zakelijk) staan op 33 en 44 in de Drawdown top 100. Ben je thuis al volledig overgestapt op Ledverlichting? Op milieucentraal.nl staat: ‘Een ledlamp is 85% zuiniger dan een gloeilamp en verbruikt 75% minder stroom dan een halogeenlamp’.

Hoe maak je dit aantrekkelijk?

Alles wat je thuis verduurzaamt scheelt geld. Je huis goed isoleren betekent een lagere energierekening. Zonnepanelen op je dak betekent zelfs rendement op je investering. Op milieucentraal.nl staat:

‘Een set van 10 zonnepanelen kost inclusief omvormer, installatie en btw ongeveer 4.400 euro (prijs augustus 2017). De btw kun je terugvragen van de Belastingdienst: dat scheelt nog eens 750 euro. Zonnepanelen hebben een rendement dat vergelijkbaar is met 6 procent spaarrente. Daarmee zijn ze niet alleen goed voor het klimaat, maar ook een hele slimme investering’.

Het goede nieuws is dat dit een oude berekening is (augustus 2017) en dat zonnepanelen in de tussentijd goedkoper zijn geworden en de prijzen de komende tijd blijven dalen, helemaal als je ze in grotere sets koopt.

De gasprijs zal in de toekomst steeds meer gaan stijgen. Verwarmen en koken op gas wordt dus duurder. Inductieplaten en warmtepompen lossen dit op. Allemaal investeringen die even wat kosten, maar op de lange termijn veel gaan schelen. Daarnaast krijg je voor veel van deze investeringen subsidies van de overheid en zijn er zelfs bedrijven die je hierbij helpen.

Ben je benieuwd hoe je naast het kiezen voor groene stroom nog meer impact kunt maken? Vandebron schreef een whitepaper over manieren om je huis te verduurzamen, je kunt ‘m downloaden via de link.

2. Een plantenrijk eetpatroon

Jelmer Mommers schrijft: ‘Eet meer planten en minder vlees'. Vlees staat op nummer 2 in de Verborgen Impact top 10 van Babette Porcelijn en ‘Een plantenrijk voedselpatroon' staat op nummer 4 in de Drawdown top 100 om CO2 te reduceren tot 2050.

Volgens ‘De Bosatlas van de duurzaamheid' zorgt alleen plantaardig voedsel eten voor een besparing van 850 kilo CO2 per persoon per jaar. Doe je dat met een heel huishouden dan zit je dus al snel op 3000. Eet je alleen geen vlees en vis en dus wel melk en kaas van de koe dan zit je op een besparing van 450 kilo per persoon.

We kunnen er niet meer omheen. We moeten véél minder dieren gaan eten, maar ook véél minder voedsel uit dieren halen zoals melk van de koe, eieren, kaas etc.

‘Van alle gewervelde dieren op deze wereld is 35% mens, 60% is vee voor de mens en 5% wilde dieren’, zegt Jaap Korteweg in de podcast ‘Het groene hart van’. Die 60% vee voor de mens nemen 45% van al ons land in en stoten methaan uit. Jelmer Mommers schrijft het volgende:

“Methaan, dat is een venijnig gas: het houdt zeker tachtig keer zo veel warmte vast als CO2, en is verantwoordelijk voor minstens 17 procent van de huidige opwarming. Het enige voordeel van dit gas is dat methaan gemiddeld ‘maar’ negen jaar in de lucht zweeft voor het uit elkaar valt. Maar de reactie waardoor methaan verdwijnt, levert helaas weer CO2 op”.

Veel van ons zijn verknocht aan dierlijke producten en we willen het elke dag, maar het is gewoonweg niet duurzaam.

Hoe maak je dit aantrekkelijk?

De smaak van vlees en vis hoeven we niet meer te missen. Kijk in de supermarkt eens goed naar de vlees -en visvervangers en probeer ze uit. Er zitten ontzettend smaakvolle varianten tussen. Een aanrader voor goede plantaardige recepten zijn de blog en de boeken van Lisa goes Vegan.

Toen ik mijn vegan experiment van 30 dagen deed ontdekte ik veel nieuwe gerechten en ingrediënten en ging ik meer houden van koken. Ook voelde ik me fitter na een volledig plantaardige maaltijd. Natuurlijk heb ik nog steeds weleens momenten dat ik kaas niet kan laten staan, maar als we allemaal dierlijke producten meer als uitzondering op de regel zien is dat wat mij betreft een mooie stap.

3. Vergroen je reispatroon

Rijden met de auto (4) en vliegen (6) staan op nummer 4 en 6 in de Verborgen Impact top 10 van Babette Porcelijn. Ook Jelmer Mommers schrijft: ‘Vergroen je reispatroon’. In de Drawdown top 100 staan elektrische voertuigen (26), scheepvaart (32), openbaar vervoer (37), vrachtwagens (40), vliegtuigen (43), auto’s (49). We vervoeren natuurlijk niet alleen spullen etc. maar ook onszelf.

In ‘De Bosatlas van de duurzaamheid' staat dat we 3630 kilo CO2 per persoon per jaar kunnen besparen als we twee weken naar Frankrijk gaan in plaats van naar Bali met het vliegtuig. Dit kan duurzamer.

Hoe maak je dit aantrekkelijk?

Harm Edens zei het volgende tegen mij in de podcast en het inspireerde me:

We willen allemaal naar Nieuw-Zeeland, maar Schotland is net zo mooi.

Afgelopen zomer zijn we met de trein naar Schotland gegaan. Het is een mooi alternatief voor het vliegtuig en Europa is een prachtig continent met ontzettend veel mogelijkheden.

Elektrisch rijden voelt goed omdat je niet meer in de fossiele modus bij het tankstation hoeft te staan met die slang in je hand. Het is ook vele malen goedkoper op de lange termijn, dan rijden op benzine.

Een andere mooie stap die je kunt maken is dichterbij je werk gaan wonen en meer met de (elektrische) fiets gaan. Dit is niet alleen beter voor de wereld maar ook voor je gezondheid.

4. Koop minder en bewuster spullen en gebruik het zo lang mogelijk

We kopen onze spullen vaak in de verkeerde volgorde. We gaan ‘gezellig' naar de winkel, zien iets liggen en denken: ‘Oh, dat is wel leuk'. Een betere volgorde is dat we eerst iets nodig hebben en dan pas gaan kijken wat kwalitatief de beste en meest duurzame producten zijn. Want alle spullen die wij nieuw kopen werden eerst ergens geproduceerd en vervolgens getransporteerd. Dit had al impact op de aarde.

Ik ben niet tegen kopen, wel vóór minder en bewust.

Stel jezelf goede vragen voordat je iets koopt. Heb ik dit écht nodig? Kan ik dit ook tweedehands kopen? Ga ik dit écht gebruiken of is dit een miskoop? Voegt dit waarde toe aan mijn leven?

Kijk ook vooral naar wat je al wel hebt. Hoe kun je dat zo lang mogelijk gebruiken of dragen door het te repareren? Opmerkelijk is dat het bij Babette Porcelijn op nummer 1 staat in haar Verborgen Impact top 10 en dat Jelmer Mommers dit niet noemt in zijn boek. Het zit in de Drawdown top 100 verborgen in de categorieën transport, materialen, energie en gebouwen en steden.

Hoe minder wij consumeren, hoe minder er geproduceerd en getransporteerd moet worden en we kopen nogal veel materie. Materie die we eigenlijk niet nodig hebben, maar wel kopen omdat we ‘denken’ dat we het nodig hebben. Of we kopen meer en groter om indruk te maken op anderen. Het zou veel CO2 schelen als we dit gewoonweg niet deden.

Hoe maak je dit aantrekkelijk?

Hoe minder je meedoet aan de consumptiemaatschappij en indruk maken op anderen hoe meer geld je overhoudt om bijvoorbeeld financieel onafhankelijk te worden. Daarnaast kan minimalisme een tool zijn om meer overzicht en focus in je leven te krijgen.

Gedragsverandering

In het boek ‘Indistractable' van Nir Eyal las ik een interessant model over gedragsverandering. Het is een model van BJ Fogg. Om ons gedrag te veranderen zijn er drie dingen nodig op hetzelfde moment: een trigger, de bekwaamheid / de mogelijkheid en de motivatie.

Stel je voor dat ik gebeld wordt door een anoniem nummer. De ‘trigger' is dan het geluid van mijn telefoon. Als ik niet kan opnemen omdat ik in de auto zit noemen we dat ‘de bekwaamheid / de mogelijkheid' die mij tegenhoudt. Als ik geen zin heb in het opnemen van een telefoontje met een anoniem nummer is dat ‘de motivatie' die mij tegenhoudt.

Met dit artikel hoop ik dat je motivatie wordt aangesproken en wil ik je triggeren om klimaatverandering tegen te gaan. Ook de bekwaamheid / de mogelijkheden om positieve veranderingen te maken worden steeds makkelijker en meer gestimuleerd. Het gaat nog niet zo snel als we zouden willen maar er is iets aan het gebeuren. Ook de markt komt met steeds meer aantrekkelijke alternatieven.

Tot slot wil ik graag nog een vierde component toevoegen aan het model van BJ Fogg: een beloning. Laten we een deal maken. Als jij met twee van de meest effectieve manieren aan de slag gaat mag je van mij lekker lang douchen om nieuwe ideeën op te doen. Deal?