Wat is het meest natuurlijke en duurzame wasmiddel?

Wij zijn gemaakt van natuur, zijn altijd omringd geweest met natuur en dus reageren we het beste op alles wat uit de natuur komt.

Het tegenovergestelde is waar. Omdat wij natuur zijn reageren we niet goed op alles wat onnatuurlijk en bewerkt is.

Waarom ben ik hier heilig van overtuigd? Ik weet nog heel goed dat we een keer met de kinderwagen op de begane grond van de Bijenkorf liepen waar over het algemeen alleen maar synthetische parfums worden verkocht.

Onze dochter Lou (toen nog geen 1 jaar) begon meteen te huilen van de lucht die er hing. Daarnaast heb ik het zelf ook met de chemische parfums van de luxe merken die iedereen kent. Als ik deze inhaleer krijg ik de ene keer instant hoofdpijn en de andere keer instant een misselijk gevoel.

Om deze reden ben ik zelf op zoek gegaan naar zo veel mogelijk natuurlijke producten in huis. Ten eerste omdat wij er zelf mee in contact komen en ten tweede omdat onze planeet er ook mee in contact komt.

In dit artikel onderzoek ik drie duurzamere en natuurlijkere varianten van wasmiddelen die je vindt in het schap van een normale supermarkt en kijk ik welke het meest natuurlijk en duurzaam zijn. Voor deze review heb ik drie vloeibare universele wasmiddelen van verschillende merken onderzocht: Ecover, Marcel’s Green Soap en Seepje.

Inhoud

Laatste update — 15 december 2024

Wat maakt een wasmiddel natuurlijk?

Om een wasmiddel als natuurlijk te beschouwen, kijk je naar de ingrediënten. Zijn deze synthetisch (kunstmatig gemaakt door chemische processen) of natuurlijk?

Zoek je naar schoonmaakmiddelen met zoveel mogelijk natuurlijke ingrediënten dan is het Ecocert keurmerk een betrouwbare graadmeter. Ecocert, opgericht in 1991 in Frankrijk, voert strenge controles uit om de herkomst en duurzaamheid van ingrediënten te waarborgen.

Waarom is het belangrijk dat een wasmiddel natuurlijke ingrediënten bevat?

Het kiezen voor wasmiddelen met natuurlijke ingrediënten is een kleine stap met grote impact – op jezelf én de planeet. Veel reguliere wasmiddelen zitten vol synthetische stoffen die irritaties en allergieën kunnen triggeren. Diezelfde stoffen spoelen na elke wasbeurt door naar onze wateren, waar ze ecosystemen verstoren en het leven onder water belasten.

Door te kiezen voor natuurlijke, biologisch afbreekbare ingrediënten, beperk je deze impact en draag je bij aan een gezondere wereld. Een duurzaam alternatief dat niet alleen je huid, maar ook de natuur ontziet.

Let hier op in de supermarkt: dit zijn de meest voorkomende niet natuurlijke en niet duurzame ingrediënten

Oppervlakte-actieve stoffen (vaak bewerkt met gebruik van aardolie): ingrediënten die zorgen voor de reinigende werking van was- en poetsmiddelen. Ze helpen om vet en vuil los te weken en houden kleding schoon. Deze stoffen kunnen zowel natuurlijk als synthetisch zijn, en de term ‘oppervlakte-actieve stoffen’ zelf zegt niets over de oorsprong of duurzaamheid van het ingrediënt.

Het is een overkoepelende term die op elke fles wasmiddel verplicht vermeld moet staan, ongeacht of de stoffen van natuurlijke of niet-natuurlijke oorsprong zijn. Merken moeten daarom zelf transparant zijn over de herkomst van hun oppervlakte-actieve stoffen, bijvoorbeeld door keurmerken zoals Ecocert.

Veel reguliere was- en poetsmiddelen gebruiken op aardolie gebaseerde ingrediënten voor de chemische bewerking van deze stoffen. Aardolie is een fossiele grondstof die ooit opraakt en verantwoordelijk is voor aanzienlijke uitstoot van broeikasgassen.

Optische witmakers: witte kleding en textiel vergeelt na verloop van tijd. Optische witmakers in wasmiddelen hechten zich aan je was en weerkaatsen UV-straling als blauw licht. De naam zegt ’t al, het is optisch bedrog… Een soort goocheltruc, want de werking is maar van korte duur. De meestgebruikte witmakers zijn sulfonzuren. Hoewel deze een natuurlijke oorsprong hebben, zijn ze niet biologisch afbreekbaar.

Synthetische parfums: Een lekkere geur in je was- en poetsmiddel vind ik zelf ook fijn. Toch weet je vaak niet wat er precies voor geurstoffen in zitten. ‘Parfum’ is namelijk een verzamelnaam voor duizenden ingrediënten. Sommige natuurlijk, maar de meeste synthetisch en mogelijk zelfs schadelijk.

Benzisothiazolinone: conserveermiddel dat huidallergieën kan veroorzaken en schadelijk is voor waterorganismen.

Phenoxyethanol: synthetisch conserveermiddel dat huidirritatie en milieuvervuiling kan veroorzaken.

Microplastics: een groot deel van de wasmiddelen bevat microplastics, zo blijkt uit Oostenrijks onderzoek. Naast microplastics die tijdens het wassen loslaten door slijtage van synthetische kleding (zoals polyester), zijn er ook microplastics die door fabrikanten worden toegevoegd aan wasmiddelen en cosmetica.

Er zijn twee verschillende soorten microplastics: microbeads, kleine bolletjes in vaste vorm, en vloeibare microplastics. Van deze vloeibare polymeren is het onduidelijk in hoeverre ze op natuurlijke wijze afbreken in het milieu.

Synthetische kleurstoffen: van felblauw tot knalgroen, de vloeistof van wasmiddelen en schoonmaakproducten heeft doorgaans felle kleuren. Dit doen merk om op te vallen wanneer jij voor het schap staat. Het doet vermoeden dat het product extra krachtig is maar het is totaal niet nodig.

Cocamidopropyl betaine (synthetisch): kan huidirritatie veroorzaken en bevat soms schadelijke verontreinigingen.

Hier een ingrediëntenlijst van het AH huismerk wasmiddel wit. Hoeveel niet natuurlijke stoffen kun jij eruit halen?

Maar zijn wasstrips dan niet duurzamer dan vloeibare wasmiddelen?

Dat is lastig te zeggen. Wasstrips worden vaak gepromoot als duurzame optie, maar er is veel onzekerheid over hun impact. Sommige onderzoeken wijzen op mogelijke vervuiling van microplastics, terwijl andere dat tegenspreken. [1] [2] Door deze twijfel zou ik voor nu aanraden om te kiezen voor wasmiddelen waarvan de milieueffecten duidelijker en beter getest zijn. Andere onderzoeken geven later hopelijk een beter beeld.

Wel blijkt ook uit testen (bijvoorbeeld van de Consumentenbond) dat de waskracht van wasstrips achterblijft ten opzichte van vloeibare wasmiddelen of poeder.

Check ook dit artikel: Are Dishwasher and Laundry Pods and Sheets Plastic?

Wat maakt een vloeibaar wasmiddel duurzaam?

Een duurzaam wasmiddel is een wasmiddel met zo min mogelijk negatieve impact op de aarde. Wat telt dan mee? Bij deze de impact top 4 met de meeste negatieve impact eerst.

1. Gebruik van energie en water in huis

Het gebruik van water en energie tijdens het wassen thuis heeft de grootste negatieve impact. Vooral het opwarmen van water verbruikt veel energie en verhoogt de CO₂-uitstoot aangezien er geregeld kolencentrales aan moeten om huizen van energie te voorzien (vooral op dagen met weinig hernieuwbare energie van zon en wind).

2. Ingrediënten

De oppervlakte-actieve stoffen (bewerkt met aardolie), zorgen voor meer CO₂-uitstoot omdat aardolie diep in de aarde ligt opgeslagen en miljoenen jaren oud is. Als we deze fossiele stoffen uit de grond halen en gebruiken, komt er CO₂ vrij die anders veilig in de aarde zou blijven. Deze ‘extra' CO₂ belandt in de lucht en versterkt het broeikaseffect.

Bij natuurlijke ingrediënten (zonder bewerking met aardolie) zoals planten werkt het anders: planten nemen CO₂ op terwijl ze groeien. Wanneer we ze later gebruiken, komt diezelfde CO₂ weer vrij, maar kan door nieuwe planten opnieuw worden opgenomen. Dit vormt een korte cyclus die de hoeveelheid CO₂ in de lucht in balans houdt.

3. Verpakking

Verpakkingen, vooral als ze niet recyclebaar of herbruikbaar zijn, zorgen voor plastic afval en hebben een negatieve impact. Het gebruik van gerecycled plastic of navulverpakkingen kan deze impact verminderen.

4. Mensen (sociale impact in de keten)

De sociale impact heeft betrekking op eerlijke arbeidsomstandigheden voor de boeren en arbeiders die betrokken zijn bij de productie van de wasmiddelen.

Nummer 1 in de impact top 4: gebruik van energie en water in huis

Omdat ons gebruik van de wasmachine thuis de meest (negatieve) impact heeft, begin ik met wastips uit de podcast aflevering ‘The Secret to Better Laundry’ van The Wirecutter Show.

Ik kijk zelf altijd op Wirecutter voordat ik een product koop omdat zij deze producten van tevoren testen op kwaliteit. Wil je dus net als ik ‘buy it for life’ producten kopen die zo lang mogelijk meegaan? Wirecutter is je website.

Onderzoek van Wirecutter wijst uit: koud water (20 graden) verwijdert beter vlekken dan warm water

Voor mij was dit een regelrechte eye-opener. Ik dacht altijd dat warm wassen beter vlekken verwijderd, maar dat is dus niet zo. Koud water doet dat zelfs beter volgens Wirecutter. Gebruik dus koud water om energie te besparen, je stoffen beter te beschermen én ook nog eens de vlekken er beter uit te krijgen.

Koud water is ideaal voor de meeste soorten wasgoed, bespaart energie en voorkomt slijtage, kleurvervaging en krimp. Het is effectief bij vlekken zoals bloed, omdat eiwitten niet stollen. De moderne enzymatische wasmiddelen werken goed bij lage temperaturen; de enzymen “knippen” vlekken in kleine stukjes, zodat ze weggespoeld kunnen worden, wat kleding langer mooi houdt.

Seepje communiceert duidelijk op de verpakking dat het ook schoon wast op 20 graden. En na onderzoek van Wirecutter wast koud dus zelfs schoner én energiezuiniger.

Hier nog een paar andere tips uit deze aflevering:

Laat het type wasmiddel matchen met de soort vlek die je aan wil pakken

Het kiezen van het juiste type wasmiddel kan een groot verschil maken in het wasresultaat. Het materiaal van de vlek moet matchen met het soort wasmiddel.

Dus olievlekken, bloed, wijn of koffie? Kies voor vloeibaar. Modder of klei? Kies voor poeder.

Weg met die droger!

Luchtdrogen is een eenvoudige manier om energie te besparen en je kleding langer mooi te houden. Het voorkomt slijtage door hitte en beweging in de droger en helpt verkleuring van kleuren tegen te gaan. Bovendien zorgt het buiten drogen voor een natuurlijke, frisse geur in plaats van wasverzachter.

Gebruik heet water alleen als je iets moet desinfecteren, zoals beddengoed van een ziek familielid.

Voor de meeste wasbeurten is koud water voldoende en veiliger voor de stof. Heet water verbruikt veel energie en kan stoffen sneller doen slijten of kleuren laten vervagen, dus het is goed om alleen te gebruiken wanneer het echt nodig is.

Nummer 2 in de impact top 4: ingrediënten

Van het gebruik thuis gaan we naar de meeste impact daarna: de ingrediënten. Ik keek bij drie duurzamere varianten van wasmiddelen die je vindt in het schap van een normale supermarkt naar de ingrediënten.

Ecover wasmiddel + ingrediënten

Ecover (universeel vloeibaar wasmiddel)

Ingrediënten:

Niet-ionogene (niet elektrisch geladen) oppervlakteactieve stoffen (5-15%) & anionogene oppervlakteactieve stoffen

Hier is het niet duidelijk of deze wel of niet worden bewerkt met aardolie.

Zeep

Een natuurlijke reiniger gemaakt van plantaardige oliën of vetten. Zeep is biologisch afbreekbaar en minder schadelijk voor het milieu dan veel synthetische reinigingsmiddelen.

Parfum (<5%)

Toegevoegd voor geur, vaak een mix van natuurlijke en synthetische geurstoffen. Specifieke stoffen zoals Limonene, Linalool, en Geraniol kunnen allergieën of huidirritaties veroorzaken bij gevoelige mensen.

Enzymen

Biologische stoffen die specifiek vuil afbreken, zoals eiwitten, vetten, en zetmeel. Ze zijn effectief bij lage temperaturen en verminderen de hoeveelheid energie die nodig is voor het wassen, maar kunnen allergieën veroorzaken als ze ingeademd worden in poedervorm.

Marcel's Green Soap wasmiddel + ingrediënten

Marcel's Green Soap (universeel vloeibaar wasmiddel)

Niet-ionogene oppervlakteactieve stoffen (5-15%), anionogene oppervlakteactieve stoffen (<5%) & amfotere oppervlakteactieve stoffen (<5%)

Hier is het niet duidelijk of deze wel of niet worden bewerkt met aardolie.

Zeep (<5%)

Een natuurlijke reiniger gemaakt van plantaardige oliën of dierlijke vetten. Zeep is biologisch afbreekbaar en milder voor het milieu dan veel synthetische oppervlakteactieve stoffen.

Conserveringsmiddelen (benzisothiazolinone, sodium pyrithione, phenoxyethanol)

Synthetische parfums (alpha-isomethyl ionone, benzyl alcohol, citronellol, coumarin, geraniol, hexyl cinnamal, linalool)

Seepje wasmiddel + ingrediënten

Seepje (universeel vloeibaar wasmiddel)

Goed om te weten: Seepje onderscheidt zich in het gebruik van oppervlakte-actieve stoffen door voornamelijk plantaardige en hernieuwbare bronnen in te zetten, in plaats van aardoliegebaseerde ingrediënten.

De oppervlakte-actieve stoffen in hun producten, zoals sodium lauryl sulfaat en laureth-7, zijn gemaakt van natuurlijke ingrediënten zoals kokosolie, RSPO-gecertificeerde palmolie en suikermelasse. Het bijzondere aan hun laureth-7 is dat deze volledig natuurlijk is, terwijl het in veel gevallen een aardoliegebaseerd ingrediënt is.

Wel moet worden opgemerkt dat cocamidopropyl betaine in hun producten ook bewerkingen met aardolie heeft ondergaan. In lijn met hun transparantie en duurzaamheid is het goed om te weten dat het wasmiddel van Seepje voor 99% uit ingrediënten van natuurlijke oorsprong bestaat en Ecocert-gecertificeerd is.

Ingrediënten:

Water — Oplosmiddel en basiscomponent.

Laureth-7 — Plantaardige reiniger die zacht is voor de huid.

Alcohol — Plantaardig conserveermiddel dat bacteriegroei remt.

Sodium citraat —Plantaardige waterontharder die de werking van het wasmiddel verbetert.

Glycerine — Plantaardige stabilisator die vocht vasthoudt en het product consistent houdt.

Sodium chloride — Mineraal verdikkingsmiddel dat de viscositeit verbetert.

Sapindus mukorossi – Natuurlijk schuimmiddel van de zeepnotenboom.

Sodium lauryl sulfaat (SLS) — Plantaardige schuimende reiniger, soms irriterend voor de huid.

Cocamidopropyl betaine – Plantaardige schuimversterker die mild is voor de huid.

Potassium oleaat – Plantaardige reiniger, effectief bij het verwijderen van vuil.

Enzymen (Subtilisin, Amylase, Pectate lyase, Mannanase, Lipase, Cellulase) – Plantaardige vlekverwijderaars die specifieke vlekken zoals vet en eiwitten aanpakken.

Parfum – Niet synthetische plantaardige geurstof voor een aangename geur.

Calcium chloride – Mineraal stabilisator die het product consistent houdt.

Denatureringsmiddel – Synthetische stof om alcohol ondrinkbaar te maken.

Citroenzuur – Plantaardige pH-regelaar die kalk verwijdert en de zuurgraad in balans houdt.

Caprylyl/Capryl glucoside – Plantaardige reiniger, gemaakt van suikers en kokosolie.

Sodium carbonaat en Sodium bicarbonaat – Mineraal voor schoonmaak en waterontharding, natuurlijk voorkomend in kalksteen.

Coco glucoside en Sodium coco sulfaat – Plantaardige reinigers, afkomstig van kokosolie.

Melkzuur – Plantaardig, gemaakt door fermentatie van suikers, werkt als waterontharder en pH-regelaar.

Betaïne en Hyaluronzuur – Plantaardig vochtbindend en verzorgend, voor zachte huidverzorging.

Vitamine E – Plantaardige antioxidant, beschermt tegen oxidatie.

Koper chlorophyllin – Plantaardige kleurstof, gewonnen uit bladgroen.

Wat valt er op als je kijkt naar de ingrediënten van de drie soorten wasmiddelen?

Gebruik van synthetische parfums door Marcel’s Green Soap en gebrek aan onafhankelijke keurmerken

Marcel’s Green Soap gebruikt benzisothiazolinone, phenoxyethanol en synthetische parfums. Daarnaast hebben ze geen onafhankelijke certificeringen zoals Ecocert of Vegan Society.

Beperkte transparantie bij Ecover en Marcel's Green Soap

Bij zowel Ecover als Marcel’s Green Soap kan het lastig zijn om een volledige ingrediëntenlijst te vinden. De beperkte transparantie kan vragen oproepen over de samenstelling en duurzaamheid van de producten, en consumenten kunnen moeite hebben om te achterhalen welke stoffen in de wasmiddelen zitten.

Onzekerheid over biologische afbreekbaarheid bij Marcel’s Green Soap

Marcel’s Green Soap claimt dat hun producten 95% biologisch afbreekbaar zijn. Officiële standaarden vereisen meestal dat een product binnen 28 dagen voor 80% is afgebroken om als biologisch afbreekbaar te worden beschouwd. Dit roept vragen op over hoe de claim van 95% wordt geïnterpreteerd en of deze volledig aansluit bij de geldende normen.

Nummer 3 in de impact top 4: verpakkingen

Alledrie de merken reduceren de impact van verpakkingen door gerecycled plastic te gebruiken en navulverpakkingen aan te bieden.

Nummer 4 in de impact top 4: mensen

Marcel's Green Soap & Ecover: Op beide websites vind ik niets over ‘mensen en werknemers'. Heb het bij beide merken nagevraagd maar nog geen reactie ontvangen.

Seepje: Ze werken samen met lokale boeren in Nepal voor de inkoop van Sapindus mukorossi-schillen, wat hen niet alleen een eerlijk loon biedt, maar ook bijdraagt aan betere werkomstandigheden en leefomstandigheden in de regio. In Nederland werkt Seepje samen met sociale werkplaatsen, waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een kans krijgen om bij te dragen aan het productieproces. Zo streeft Seepje naar een positieve impact op zowel het milieu als op de levens van mensen in hun hele keten.

Eindoordeel: welk wasmiddel is het meest natuurlijk en duurzaam?

Op het energie -en waterverbruik in huis hebben de wasmiddelen weinig invloed naast de gebruiker bewuster maken. Seepje doet dit door op de verpakking te zetten dat het net zo goed (zelfs beter!) wast op 20 graden.

Omdat ingrediënten op nummer 2 staat in de impact top 4 hebben we dit zwaarder laten wegen. Qua verpakking zie je dat beide merken ongeveer hetzelfde scoren. Op het gebied van mensen steunt Seepje lokale boeren in Nepal en werken ze samen met sociale werkplaatsen. Bij de twee andere merken wachten we nog op reactie.

Gebaseerd op ons onderzoek komt Seepje daarom als grote winnaar uit de bus. Ze gebruiken de meest natuurlijke ingrediënten, zijn het meest transparant en lijken meer te doen op het gebied van ‘mensen en werknemers'.

Niet voor niets dat ze bij de Albert Heijn zelfs het groene biologische label hebben gekregen.